Çocuklarda Rektal Prolapsus

Rektal prolapsus çoğunlukla, 2-5 yaş arasındaki çocuklarda ortaya çıkar ve pelvik taban kaslarının zayıflığı veya dışkılama sırasında aşırı ıkınma gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Ayrıca, çocuğun genel sağlık durumu, genetik yatkınlığı ve pelvik kaslarının gelişimi de rektal prolapsus riskini etkileyebilir. Bu faktörler nedeniyle rektal prolapsus gelişen çocuklarda, bağırsak sağlığının korunması için erken önlem almak önemlidir.

Çocuklarda Rektal Prolapsus Nedir?

Rektal prolapsus, rektumun (kalın bağırsağın son kısmı) anüsten dışarı sarkması ile karakterize edilen bir durumdur. Kısmi prolapsus ve tam prolapsus olmak üzere iki ana türü vardır. Kısmi prolapsusta yalnızca rektumun iç duvarı dışarı doğru çıkarken, tam prolapsusta rektum tamamen anüs dışına sarkar.

Bu durum genellikle uzun süreli kabızlık, ishal, aşırı ıkınma veya pelvik kas zayıflığı ile ilişkilidir. Çocuklarda görülen rektal prolapsus, genellikle geçici olabilir ve yaşam tarzı değişiklikleriyle iyileşebilir. Ancak tekrarlayan veya ilerleyen vakalarda tıbbi müdahale gerekebilir.
 

Bazı çocuklarda rektal prolapsus kendi kendine düzelebilir, ancak altta yatan bir hastalığa bağlı olarak geliştiyse tedavi gerektirebilir. Özellikle kistik fibroz, nörolojik bozukluklar veya kronik bağırsak hastalıkları ile ilişkili vakalar daha dikkatli takip edilmelidir.

Çocuklarda Rektal Prolapsus Neden Olur?

Çocuklarda rektal prolapsus gelişimine katkıda bulunan birçok faktör bulunmaktadır. En yaygın nedenlerden biri kronik kabızlık ve aşırı ıkınmadır. Kabızlık, sert dışkının çıkışını zorlaştırarak rektumun dışarı itilmesine neden olabilir.

Bunun yanı sıra, kronik ishal de prolapsus oluşumuna yol açabilir. Sürekli ishal nedeniyle rektum bölgesindeki pelvik taban kasları ve bağ dokular zamanla zayıflar. Bu durum, özellikle yetersiz beslenme veya bağırsak enfeksiyonları sonucu ortaya çıkabilir.

Bağırsak kaslarının zayıf olması, çocuklarda rektal prolapsusun bir diğer nedenidir. Çocukların pelvik kasları, yetişkinlere göre daha zayıftır ve ıkınma veya uzun süre oturma gibi durumlarda bağırsaklar kolayca dışarı sarkabilir.

Bazı çocuklarda rektal prolapsus, kistik fibroz gibi genetik hastalıklarla ilişkilidir. Kistik fibrozlu çocuklarda bağırsak mukusu daha yoğundur ve bağırsak hareketleri zorlaşabilir. Aynı şekilde spina bifida veya serebral palsi gibi nörolojik hastalıklar da bağırsak kontrolünü zorlaştırarak prolapsusa neden olabilir.

Bağırsak parazitleri, özellikle gelişmekte olan ülkelerde, çocuklarda rektal prolapsusun yaygın bir nedenidir. Parazitler bağırsak mukozasına zarar vererek ishal, iltihaplanma ve ıkınmaya yol açabilir. Hijyen koşullarına dikkat edilmemesi ve temiz su tüketilmemesi gibi faktörler, bu durumu artırabilir.

Çocuklarda Rektal Prolapsus Belirtileri Nelerdir?

Rektal prolapsus yaşayan bir çocukta en belirgin belirti, anüsten dışarı çıkan rektal dokudur. Bu, dışkılama sırasında ortaya çıkabilir ve genellikle çocuğun ayağa kalkmasıyla geri çekilebilir. Ancak bazı vakalarda, prolapsus kalıcı hale gelebilir ve doktor müdahalesi gerektirebilir. Çocuklarda rektal prolapsusun diğer yaygın belirtileri şunlardır:

• Anüste kızarıklık ve tahriş
• Bağırsak hareketleri sırasında rahatsızlık ve ağrı
• Tuvalete çıkarken zorluk ve huzursuzluk
• Dışkılama sonrası rektal bölgede ıslaklık veya mukus akıntısı
• Sürekli dışkılama hissi (tenesmus)
• Nadiren rektal kanama

Bazı çocuklar, prolapsusun farkında olmadan dışkıyı tutmaya çalışabilir, bu da kabızlığın daha da kötüleşmesine neden olabilir.

Ailelerin, çocuklarında tekrarlayan rektal prolapsus vakalarını ciddiye alması ve bir doktora danışması önemlidir. Çünkü bu durum, altta yatan başka bir hastalığın belirtisi olabilir ve uygun tedavi gerektirebilir.

Çocuklarda Rektal Prolapsus Tanısı Nasıl Konur?

Rektal prolapsus tanısı genellikle çocuğun klinik muayenesi ile konur. Doktor, çocuğun tıbbi geçmişini dinleyerek, bağırsak alışkanlıkları, beslenme düzeni ve varsa geçmişte yaşanan sindirim problemleri hakkında bilgi alır.

Muayene sırasında, dışkılama sonrası rektal bölgenin durumu gözlemlenir. Hafif vakalarda rektum kendiliğinden yerine dönebilirken, bazı durumlarda doktor elle müdahale ederek rektumu içeri yerleştirebilir.

Eğer rektal prolapsusun altta yatan bir hastalıktan kaynaklandığı düşünülüyorsa, şu testler istenebilir:

• Kolonoskopi: Bağırsaklardaki iltihaplanma veya yapısal bozuklukları değerlendirmek için yapılır.
• Dışkı testi: Parazit veya enfeksiyon olup olmadığını belirlemek için uygulanır.
• Ter testi: Kistik fibroz şüphesi olan çocuklarda kullanılır.
• Manyetik Rezonans (MR) veya Ultrasonografi: Bağırsakların ve pelvik kasların yapısını incelemek için uygulanabilir.

Çocuklarda Rektal Prolapsus Tedavisi

Çocuklarda rektal prolapsus tedavisi, nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterir. Hafif vakalarda, yaşam tarzı değişiklikleri ve diyet düzenlemeleri prolapsusun düzelmesini sağlayabilir. Çocuklarda rektal prolapsus tedavi yöntemleri şu şekildedir:

• Lif açısından zengin beslenme: Kabızlığı önlemek için sebze, meyve ve tam tahıllı gıdalar tüketilmelidir.
• Bol sıvı alımı: Bağırsak hareketlerini düzenlemek için su tüketimi artırılmalıdır.
• Tuvalet eğitimi: Çocuk, ıkınmadan tuvalete çıkmayı öğrenmelidir.
• Pelvik kas egzersizleri: Bağırsak ve pelvik kasları güçlendirmek için fizyoterapi uygulanabilir.
• Medikal tedavi: Bağırsak enfeksiyonları veya parazitler varsa ilaç tedavisi gerekebilir.

Eğer prolapsus kendiliğinden düzelmiyorsa veya sık tekrar ediyorsa, cerrahi müdahale düşünülebilir. Minimal invaziv cerrahi teknikler, rektumu yerine sabitlemek için kullanılabilir. Çocuklarda rektal prolapsus genellikle iyi huylu bir durumdur ve erken müdahale ile tamamen iyileşebilir.